Microplastics vormen een groeiend en zorgwekkend probleem, waarbij steeds meer kennis wordt vergaard over hun schadelijke effecten op zowel onze gezondheid als het milieu. Om deze reden werkt de Europese Commissie aan een verbod op opzettelijk toegevoegde microplastics in producten zoals make-up en shampoo, evenals op microbeads die worden gebruikt in scrubs en minuscule glitters. Bovendien zal de Commissie dit voorjaar een plan presenteren voor de regulering van de tweede categorie microplastics: diegene die onbedoeld vrijkomen bij de afbraak van materialen zoals kleding.
Om welke producten gaat het?
Het European Chemicals Agency (ECHA), oftewel het Europees Chemicaliën Agentschap, heeft een voorstel ingediend om het gebruik van microplastics in diverse producten te beperken. Deze producten omvatten onder andere cosmetica, schoonmaakmiddelen en verven. Het voorstel omvat een verbod op het opzettelijk toevoegen van niet-biologisch afbreekbare microplastics. ECHA heeft tevens enkele uitzonderingen en overgangsbepalingen voorgesteld, zoals bij medicijnen, daarvoor wordt er in het voorstel geen verbod voorgesteld. In plaats daarvan wordt voorgesteld dat deze producten verplicht worden gelabeld en er worden verplichtingen ingesteld voor het rapporteren over de aard en omvang van het gebruik van microplastics in deze producten.
Vanaf wanneer gaat het verbod in?
De Europese Unie heeft de Europese Commissie verzocht om maatregelen te nemen om de aanwezigheid van microplastics in het milieu te verminderen. Het Europees Parlement heeft zelfs in 2018 opgeroepen tot een dergelijk verbod. Om bedrijven te verplichten om geen microplastics meer in hun producten te gebruiken, zal de Europese wetgeving met betrekking tot chemische stoffen in producten, bekend als REACH, moeten worden aangepast. Dit proces vergt tijd en begint met grondig wetenschappelijk onderzoek, uitgevoerd door het Europees Agentschap voor chemische stoffen. Op basis van hun aanbevelingen heeft de Europese Commissie onlangs een voorstel gepresenteerd. Dit voorstel moet nu de goedkeuring krijgen van experts uit alle 27 lidstaten van de EU, naar verwachting aan het begin van 2024. Als het Europees Parlement en de EU-lidstaten geen bezwaar maken binnen een periode van drie maanden, zal het verbod van kracht worden.
Zodra de wet van kracht is, zal er nog een transitieperiode zijn om over te stappen op producten zonder microplastics, deze periode kan maximaal 12 jaar duren.
Er geldt een uitzondering op microplastics die los als product verkrijgbaar zijn, zoals plastickorreltjes en glitter, deze worden meteen verboden per 1 oktober 2023. Voor de overige producten waar microplastics bewust worden toegevoegd wordt het verbod geleidelijk ingevoerd.
Wat zijn microplastics?
Microplastics zijn extreem kleine plastic deeltjes, doorgaans niet groter dan vijf millimeter in omvang. Deze minuscule plastic fragmenten ondergaan geen natuurlijke afbraakprocessen en behouden hun vorm gedurende honderden jaren, waarbij ze zich ophopen in de bodem, oceanen en rivieren. Op deze manier vinden ze hun weg naar ons voedsel en drinkwater, wat een groeiende zorg vormt. Vaak zijn ze opzettelijk toegevoegd door fabrikanten aan producten, zoals cosmetica (bijvoorbeeld oogschaduw of lipstick), shampoo en wasmiddelen. Er wordt geschat dat via deze route jaarlijks maar liefst 42.000 ton plastic in het milieu wordt geïntroduceerd.
Bronnen
- https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5380945/microplastic-cosmetica-plasticsoep-mascara-europa-regelgeving-12
- Europees voorstel voor verbod op microplastics in producten | RIVM
- Einde aan microplastic in shampoo en make-up in zicht (europa.eu)
- Direct verbod op losse glitters: https://europadecentraal.nl/nieuws/reach-nieuwe-eu-maatregelen-ter-beperking-van-microplastics/
